ارتودنسی ثابت؛ انواع، مزایا و معایب

برای بیشتر بیمارانی که دندان هایشان را ارتودنسی می کنند، قرار دادن ارتودنسی ثابت (که اصولا به آن بریس گفته می شود) مهمترین قسمت درمان است که این بریس ها معمولا از نوع فلز نقره ای رنگ می باشند. با این وجود بریس های ثابت قدیمی که ظاهری فلزی داشتند، تنها گزینه ی حاضر نیست و انواع متفاوتی از بریس های ثابت امروزه موجود می باشد مانند بریس های سرامیکی، بریس های خود تنظیم (دیمون) و بریس های پشت دندانی.
ابتدا باید به تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک پرداخت. بریس های ثابت با بند های فلزی یا چسب های مخصوص به دندان متصل می شود و معمولا تا پایان روند درمانی از دهان بیمار خارج نمی شوند. ارتودنسی های متحرک مانند الاینر های شفاف باید روزی ۲۲ ساعت در دهان قرار داشته باشند که در صورت لزوم می توانند توسط خود بیمار به آسانی خارج شوند. در حالی که الاینرهای شفاف می توانند برای مشکلات جزئی تا متوسط دندان مورد استفاده قرار بگیرند، ارتودنسی های ثابت می توانند مشکلات بسیار جامع تر و پیچیده تری را اصلاح کنند.

انواع ارتودنسی ثابت

همان طور که گفتیم انواع ارتودنسی ثابت فقط شامل بریس های فلزی نمی شوند بلکه انواع مختلف دیگری نیز دارند که در ادامه درباره آنها صحبت خواهیم کرد.

بریس های ثابت فلزی

ارتودنسی ثابت فلزی از زمان گذشته در دسترس بوده اند اما امروزه در وزن و ساختار، سبک تر از گذشته هستند و از جنس استیل رنگ ثابت می باشند. بریس های فلزی دارای براکت های فلزی هستند که با سیمان خاصی روی هر دندان نصب می شوند و این براکت ها همگی به وسیله ی سیم ارتودنسی به هم متصل می باشند و نهایتا باعث فشار آمدن به دندان شده و دندان به آهستگی به جای درست خودش باز می گردد.
سیم های ارتودنسی ثابت به وسیله ی نوار های لاستیکی (کش های ارتودنسی) به براکت ها متصل می شوند. این کش ها در هر نوبت که بریس ها توسط پزشک محکم می شوند تعویض خواهند شد. برخی از بریس ها به این کش های ارتودنسی نیاز ندارند که به آنها بریس های خود تنظیم یا دیمون می گویند.

بریس های ثابت سرامیکی

روش کار این بریس ها نیز مانند بریس های فلزی می باشند با این تفاوت که براکت های آنها از جنس سرامیک شفاف و روشن است. ارتودنسی سرامیکی به دلیل اینکه نسبت به بریس های فلزی غیر قابل تشخیص و نامحسوس تر هستند، در میان مردم خصوصا بزرگسالان از محبوبیت فراوانی برخوردارند. طبق گفته متخصصین ارتودنسی در برخی موارد، بیمارانی که از این دست بریس ها استفاده می کنند کش های ارتودنسی شان تغییر رنگ داده که ممکن است اثر آن روی دندان باقی بماند.

بریس های خود تنظیم (دیمون)

هر کدام از تولیدکنندگان محصولات ارتودنسی نوعی از بریس های دیمون را تولید می کنند که میتواند از جنس سرامیک یا فلز باشد که ممکن است مزایای بسیاری به همراه داشته باشند. در این بریس ها به جای استفاده از کش برای نگه داشتن سیم ارتودنسی، از یک مکانیسم یکپارچه استفاده می شود که به سیم ارتودنسی این امکان را می دهد تا راحت تر حرکت کند. تاکنون گزارشی مبنی بر اینکه این نوع بریس ها نتیجه ی مطلوب تری از دیگر انواع ارتودنسی ثابت داشته اند، به دست نیامده است اما شواهد حاکی از آن است که زمان لازم برای تعویض سیم ارتودنسی در این روش کاهش پیدا می کند و به دلیل عدم وجود کش های ارتودنسی، احتمال تغییر رنگ آنها نیز بسیار کمتر است.

بریس های پشت دندانی

برخلاف بریس هایی که تاکنون مطرح شد، این نوع بریس ها روی سطح داخلی دندان نصب می شوند که آنها را از دید عموم مخفی می کند. بسیاری از پزشکان این بریس ها را به علت موثر بودنشان به بیماران خود پیشنهاد می کنند. بریس های پشت دندانی همچنین می توانند مشکلات بسیاری را برای بیمار به همراه داشته باشد مانند دشواری در تکلم، درد زبان و عدم توانایی تمیز نگه داشتن بریس ها به علت دسترسی دشوار. هزینه ارتودنسی با بریس های پشت دندانی در مقایسه با بریس هایی که قبل تر اشاره شد، گران تر می باشد و این به دلیل آن است که هزینه های آزمایشگاه برای تولید این بریس بالاتر بوده و مدت زمان بیشتری برای نصب و تنظیم این بریس ها لازم است.

مزایای ارتودنسی ثابت چیست؟

• می تواند به طور گسترده و برای همه ی دندان ها استفاده شود.
• تقریبا در تمام ترمیم هایی که با هدف تشکیل قوس انجام می گیرند، قابل اجرا می باشد.
• طول دوره ی درمان حتی در شرایط حاد هم نسبتا کوتاه می باشد و برای بیماران قابل کنترل است.
• تمام وسایل مورد نیاز از قبل آماده شده اند و می توانند به طور مستقیم در دهان نصب شوند.
• ترمیم می تواند به سرعت و مستقیما در جلسات بعد آغاز شود.
• نیازی به همکاری خود بیمار برای اطمینان از کامل شدن روند درمان وجود ندارد.
• عدم تخریب یا آسیب دیدگی در نتیجه ی رسیدگی غلط یا نامناسب توسط بیمار.
• صاف شدن تدریجی دندان ها با روند درمانی ارتودنسی پیش می رود.

معایب ارتودنسی ثابت چیست؟

• میزان فشار وارده بر دندان ها به صورت عینی قابل کنترل نیست.
• عملکرد بریس ها بدون وقفه ادامه دارد.
• امکان آسیب های بافتی مانند تحلیل ریشه و کوتاه شدن رگ های الوئولار وجود دارد.
• به دلیل محدودیت در تمیز نگه داشتن دندان ها احتمال پوسیدگی دندان افزایش می یابد.
• – عکس برداری و رادیوگرافی باید به صورت مداوم انجام گیرد.
• – ممکن است ظاهر آن برای بعضی افراد به خصوص بزرگسالان ناخوشایند باشد.

مراقبت و نگهداری از ارتودنسی ثابت

پس از قرار گرفتن بریس ها روی دندان، مهم ترین اقدام برای رسیدگی به دندان ها مسواک زدن و استفاده از تمیز کننده های بین دندانی است. همچنین باید به فضاهای بین بند ها و لثه ها بیشتر رسیدگی کنید. تجمع غذا در اطراف بندها و سیم های ارتودنسی می تواند باعث ایجاد لکه، پوسیدگی و بوی بد دهان شود. پس بعد از هر وعده ی غذایی مسواک بزنید.( زمان بگیرید و درست مسواک بزنید). در انتخاب خمیر دندان و همینطور وسیله های تمیز کننده ی بین دندانی از پزشکتان کمک بگیرید. ارتودنسی دندان ممکن است نوع تغذیه تان را نیز تغییر دهد.

رژیم غذایی در ارتودنسی ثابت

در طول درمان ارتودنسی ثابت سعی کنید از غذاهای نرم و آبکی استفاده کنید و خوردن مواد غذایی زیر در طول درمان ارتودنسی ممنوع است:

• غذاهای سخت و تُرد (چیپسی)
• یخ: می توانید از آن تنها در نوشیدنی ها استفاده کنید اما از جویدن و گاز زدن آن خودداری کنید.
• تکه های سفت پیتزا.
• -سیب زمینی سرخ کرده تُرد.
• چیپس
• گردو، بادام زمینی، پاپ کورن: آنها ممکن است در فضای بین ارتودنسی ها گیر کنند و منجر به عفونت لثه شوند.
• آبنبات های سخت.
• غذاهای چسبناک: از خوردن تنقلات چسبنده مانند تافی ها، کارامل و آدامس های بادکنکی خودداری کنید.
• میوه ها و سبزیجاتی مانند سیبو هویج باید به تکه های کوچک بریده شده و سپس میل شوند.
• از مکیدن لیمو ترش و شیرین بپرهیزید زیرا باعث تخریب مینای دندان می شوند.
• از خوردن ناخنها یا گاز زدن ته مداد خودداری کنید زیرا باعث شل شدن بریس ها می شوند.

به طور کلی باید در نگهداری از ارتودنسی هایتان نهایت سعی خود را داشته باشید و برای به دست آوردن بهترین نتیجه ی ممکن باید با پزشک خود همکاری کرده و در صورت بروز هرگونه مشکل به پزشک خود اطلاع دهید.

سوالات متداول درباره ارتودنسی ثابت