سنگ لوزه چیست؟ از علت تا روش های خارج کردن آن
سنگ لوزه که به آن تونسیلولیت نیز گفته می شود، توده های کوچکی هستند که در لوزه ها ایجاد می شوند. سنگ های لوزه معمولا از سخت شدن مواد معدنی مثل کلسیم، ذرات غذایی و میکروب ها تشکیل می شوند و علامت اصلی آن، بوی بد دهان است.
در اکثر مواقع این سنگ ها مشکل ساز نیستند، اما اگر ضرری داشته باشند، باید برداشته شوند. در ادامه این سری از مقالات دکتر امیر کامیار خضری متخصص ارتودنسی در کرج قصد داریم پس از بررسی علت و علائم سنگ لوزه شما را با روش های خانگی و کلینیکی درمان تونسیلولیت آشنا کنیم.
سنگ لوزه چیست؟
سنگ لوزه یا تونسیلولیت یا سنگ تانسیل توده های کوچکی از مواد سخت است که در لوزه ها تشکیل می شود. سنگ‌های لوزه می توانند باعث بوی بد دهان شوند، اگرچه معمولاً دردناک یا مضر نیستند.
معمولاً می توانید تونسیلولیت را در خانه درمان کنید. اما در برخی موارد ممکن است برای برداشتن لوزه ها به جراحی نیاز داشته باشید. تصویر زیر عکس سنگ لوزه در دهان است:
لوزه چیست؟
لوزه ها یک جفت بافت کوچک و بیضی شکل در پشت گلو با چین ها و شکاف هایی هستند که به آنها دخمه های لوزه ای گفته می شود.
لوزه ها بخشی از سیستم ایمنی بدن شما هستند که از بدن در برابر عفونت محافظت می کنند. لوزه ها باکتری ها و ویروس هایی که از طریق دهان وارد بدن شما می شوند را فیلتر می کنند. شایان ذکر است که برداشتن لوزه ها بر سیستم ایمنی شما تأثیری ندارد.
مشاوره تخصصی و انجام کلیه درمان های ارتودنسی در کرج و تهران
علائم سنگ لوزه چیست؟
برخی از سنگ های کوچک لوزه هیچ گونه علائمی ندارند. اما در صورت بزرگ شدن این سنگ ها ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- بوی بد دهان (هالیتوزیس)
- سرفه
- گوش درد
- گلو درد
- طعم بد در دهان
- سنگ های کوچک سفید یا زرد که ممکن است تف کنید.
- مشکل در بلع
- احساس اینکه چیزی در گلوی شما گیر کرده است.
- لکه های سفید کوچک روی لوزه های شما
- عفونت های گلو که به سختی با آنتی بیوتیک درمان می شوند.
علت ایجاد سنگ تانسیل چیست؟
آلودگی ها، ویروس ها و میکروب ها می توانند در دخمه های لوزه ای به دام بیفتند. این ماده می تواند سخت شود یا کلسیف شود و سنگ تشکیل دهد. مواد به دام افتاده می تواند شامل موارد زیر باشد:
- مواد معدنی مانند کلسیم
- غذا یا آلودگی
- باکتری یا قارچ
سایر دلایل ایجاد این مشکل را در جدول زیر آورده ایم:
| علت | توضیحات |
| التهاب لوزه ها | در صورتی که لوزه ها به صورت مکرر دچار عفونت یا التهاب شوند منجر به افزایش تجمع ذرات و باکتری ها در دخمه های لوزه ای می شود. |
| بهداشت ضعیف دهان و دندان | مسواک نزدن روزانه و عدم استفاده از دهانشویه مناسب، منجر به تجمع باکتری ها و ذرات در دهان می شود. |
| ساختار لوزه ها به صورت ارثی | ممکن است برخی از افراد به صورت ژنتیکی لوزه هایی با شکاف هایی عمیق تر داشته باشند که مستعد تجمع باکتری ها و ذرات باقی مانده غذایی هستند. |
| خشکی دهان | ترشح کم بزاق منجر به کاهش پاکسازی طبیعی لوزه و احتمال افزایش تشکیل سنگ های لوزه ای می شود. |
سنگ تانسیل چه شکلی است؟
سنگ های تانسیل مانند سنگریزه های کوچک سفید یا زرد روی لوزه های شما به نظر می رسند. ممکن است یک سنگ یا چندین سنگ در لوزه داشته باشید. آنها معمولاً کوچک هستند، اگرچه گاهی اوقات افراد ممکن است سنگ لوزه بزرگ داشته باشند.
چه کسانی در معرض خطر سنگ تانسیل هستند؟
افرادی که کریپت های لوزه بیشتری دارند بیشتر به تونسیلولیت مبتلا می شوند. سنگ تانسیل همچنین در افرادی که در زندگی خود عفونت های لوزه زیادی داشته اند، بیشتر دیده می شود. شایان ذکر است که تونسیلولیت اغلب در نوجوانان دیده می شود.
سنگ لوزه چه تفاوتی با ورم لوزه دارد؟
تونسیلیت یک نوع عفونت لوزه است. هر دو شرایط می توانند باعث بوی بد دهان و گلو درد شوند. معمولاً اگر به ورم لوزه مبتلا هستید، لوزه های قرمز و ملتهب همراه با گلو درد، تب و سردرد نیز خواهید داشت.
تونسیلولیت چقدر شایع است؟
سنگ های تانسیل بسیار شایع هستند. بسیاری از مردم ممکن است مبتلا به این بیماری باشند و از آن اطلاعی نداشته باشند.
روش تشخیص این مشکل
- با مشاهده گلوی خود در آیینه شاید متوجه وجود این سنگ ها شوید.
- معاینه فیزکی توسط پزشک.
- در صورتی که سنگ ها با چشم غیر مصلح قابل مشاهده نباشند ممکن است پزشک درخواست اسکن تصویربرداری داشته باشد.
- در صورتی که طی معاینات فیزیکی و تصویربرداری پزشکی تونسیلولیت قابل مشاهده نباشد ممکن است پزشک شما را به یک دندانپزشک برای معاینه دندان ارجاع دهد.
روش های درمان
معمولاً هدف درمان مدیریت علائم تونسیلولیت است. روش درمانی خاصی برای این مشکل وجود ندارد. مطمئن شوید که:
- دندان ها را مرتب مسواک بزنید.
- آب نمک گرم غرغره کنید.
درمان خانگی سنگ لوزه
خوشبختانه در اکثر مواقع سنگ تانسیل بی خطر است و سلامتی شما را تهدید نمی کند. اما اگر علائم سنگ های لوزه که شامل بوی بد دهان، گلو درد و … شما را آزار می دهد می توانید با راهکارهای خانگی زیر تا حد زیادی بیماری تونسیلولیت را درمان کنید.
غرغره کردن آب نمک
غرغره آب نمک بلافاصله پس از خوردن غذا چند مزیت دارد که عبارتند از:
- آب نمک باعث می شود که در گلوی خود احساس بهتری داشته باشید.
- به علاوه می تواند سنگ های لوزه را از جای خود خارج کند.
- حتی ممکن است از شر بوی بد دهان هم خلاص شوید.
سرفه شدید
در برخی از افراد مشاهده شده است که با سرفه شدید سنگ های تانسیل شل شده و از دهان خارج شده اند.
خارج کردن سنگ ها با گوش پاک کن
خارج کردن سنگ ها با استفاده از وسایل سفت و سخت مانند مسواک به هیچ عنوان توصیه نمی شود؛ زیرا ممکن است منجر به خونریزی یا عفونت لوزه ها شود. برای این کار گوش پاک کن گزینه بهتری است اما در هنگام برداشتن سنگ ها بسیار دقت داشته باشید تا به لوزه های خود آسیب وارد نکنید.
درمان سنگ لوزه با دارو
این پزشک است که می تواند تصمیم بگیرد که انتی بیوتیک برای درمان سنگ لوزه شما مناسب است یا خیر. در واقع این داروها علت اصلی سنگ تانسیل را درمان نمی کنند. اما در صورت ابتلا به عفونت باکتریایی ممکن است به آنتی بیوتیک نیاز داشته باشید.
استفاده از دهان شویه
با غرغره کرده دهانشویه های غیرالکلی می توان لوزه ها را ضدعفونی کرد و سنگ ها را خارج کرد.
استفاده از سرکه سیب
سرکه سیب به دلیل خاصیتی که دارد در صورت استفاده مکرر منجر به تجیزات ذرات سنگ می شود. سعی کنید روزانه یک بار یک لیوان آب ولرم را با سرکه سیب ترکیب کنید و آن را به مدت چند ثانیه به صورت عمقی در گلویتان غرغره کنید.
جراحی
اگر علائم سنگ تانسیل شما را آزار می دهد و همراه با درد، عفونت های مکرر لوزه ها و گلو درد است با پزشک خود صحبت کنید. پزشک ممکن است برای درمان قطعی سنگ لوزه شما را به یک متخصص گوش، حلق و بینی ارجاع دهد.
روش های جلوگیری از تونسیلولیت
- مرتب مسواک بزنید و نخ دندان بکشید. حتما جلو و پشت زبان خود را نیز مسواک بزنید.
- ترک سیگار
- بعد از غذا آب نمک غرغره کنید.
- با نوشیدن آب زیاد هیدراته بمانید.
- از مصرف بی رویه لبنیات و غذاهای شیرین خودداری کنید.
- درمان آلرژی
- معاینات منظم دندانپزشکی
آیا سنگ لوزه خطرناک است؟
همان طور که گفتیم این سنگ ها بسیار شایع هستند اما به ندرت باعث مشکلات جدی سلامتی می شوند. بسیاری از مردم این مشکل را دارند و از آن بی خبر هستند. در اکثر مواقع درمان سنگ لوزه با روش های خانگی امکان پذیر است اما در صورتی که تونسیلولیت باعث ایجاد درد یا سایر مشکلات شود جراحی برای از بین بردن همیشگی این مشکل توصیه می شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
- در صورتی که درمان های خانگی آنطور که باید کار نمی کنند.
- سنگ های لوزه مدام عود می کنند یا شما را آزار می دهند.
کلام آخر
سنگ های تانسیل، توده های کوچکی از مواد سخت شده هستند که روی لوزه های شما، در پشت گلو ایجاد می شوند. آنها معمولاً مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد نمی کنند. علامت اصلی تونسیلولیت، بوی بد دهان است. معمولاً می توانید با استفاده از روش های خانگی مانند غرغره آب نمک از شر این بیماری خلاص شوید، اما اگر روش های خانگی درمان سنگ تانسیل جواب نداد، یا سنگ ها دوباره عود کردند باید به یک پزشک برای جراحی مراجعه کنید.
سوالات متداول
خیر، بیماری تونسیلولیت خطرناک نیست اما در صورت بزرگ شدن این سنگ ها ممکن است دچار گلو درد یا بوی دهان شوید.
سنگ های تانسیل ارتباط مستقیمی با سرطان ندارند. اما طبق برخی مطالعات در برخی موارد ممکن است سنگ لوزه بزرگ منجر به بروز سرطان گلو شود. البته در این خصوص تحقیقات تکمیل نشده و نتایج قطعی نیستند.
در برخی مواقع مصرف آنتی بیوتیک ها باعث حذف سنگ ها یا عفونت های باکتریایی ناشی از سنگ تانسیل می شود.
با سرفه شدید، غرغره کردن آب نمک، استفاده از دهانشویه یا گوش پاک کن می توان این سنگ ها را خارج کرد. البته اگر این روش ها موثر نباشند نیاز به استفاده از دارو یا جراحی است.
