آبسه دندان چیست و چه علائم و درمانی دارد؟

آبسه دندان چیست؟ علت آن چه می باشد؟ کدام روش درمان فوری آبسه دندان و ورم صورت است؟ چه عوارضی برای سلامتی دهان و دندان دارد؟ در این مقاله از وب سایت دکتر کامیار خضری متخصص ارتودنسی همراه باشید تا به بررسی علائم، خطرات، روش های پیشگیری و درمان این عارضه بپردازیم.

آبسه دندان چیست؟

آبسه دندان به انگلیسی Dental Abscess یا پیله دندان، بافت یا حفره ای پر از چرک می باشد که در اطراف ریشه دندانی که عفونت کرده ایجاد می شود و می تواند هر کسی در هر سنی را درگیر کند. این عارضه در اثر بروز عفونت دندان ایجاد می شود که در صورت درمان به موقع مشکلی ایجاد نمی شود اما در صورت عدم درمان ممکن است عفوت به فک، گردن، سر و سایر اعضای بدن انتقال پیدا کند. درمان پیله دندان به خودی خود امکان پذیر نیست و باید حتما به یک دندانپزشک مراجعه کنید. 

انواع آبسه دندان

انواع پیله دندان شامل موارد زیر است:

آبسه پریودنتال (Periodontal Abscess)

به آبسه پریودنتال آبسه جانبی یا آبسه پاریتال هم گفته می شود که در اکثر جمع شدن باکتری ها یا گیر افتادن جسم خارجی در کیسه های پریودنتال ایجاد می شود. این نوع آبسه بر استخوان کنار دندان تاثیر می گذارد. این نوع آبسه، یک وضعیت اورژانس دندانی بسیار دردناک است که در صورت مشاهده علائم آن باید هر چه سریعتر به یک کلینیک دندانپزشکی مراجعه کنید.

آبسه ژنژیوال (Gingival Abscess)

این نوع ضایعه در بین لثه و دندان ایجاد می شود. آبسه ژنژیوال یا لثه به در اثر عفونت باکتریایی که به دلیل پوسیدگی دندانی، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان یا مسواک زدن غلط، گیر کردن غذا در خط لثه، شکستگی لثه و خونریزی لثه ایجاد می شود. البته در برخی مواقع آسیب های تروماتیک یا وارد آمدن فشار بیش از حد بر روی دندان ها (در اثر ارتودنسی و …) نیز این آبسه ایجاد می شود.

آبسه پری‌ آپیکال (Periapical Abscess)

این نوع ضایعه در انتهای ریشه دندان ایجاد می شود؛ به طوری که در برخی مواقع، چرک ناشی از عفونت دندان از نوک ریشه و از طریق استخوان به داخل لثه هم نفوذ پیدا می کند. این اتفاق باعث متورم شدن لثه ها به همراه درد شدید در نزدیکی ریشه دندان می شود.

در صورت بروز آبسه پری آپیکال بسته به نوع دندان، عفونت ممکن است به بافت های نرم هم نفوذ پیدا کند و منجر به تورم در فک، کف دهان و یا حتی گونه ها شود.

آبسه دندان عقل (Wisdom Tooth Abscess)

به دلیل اینکه دسترسی به دندان های عقل برای مسواک زدن و نخ دندان کشیدن سخت است؛ بیشتر از سایر دندان ها در معرض پوسیدگی و ایجاد عفونت هستند و آبسه دندان عقل بسیار رایج است. در صورتی که در حین غذا خوردن احساس درد دارید و یا از تلخی دهان و بوی بد دهان رنج می برید؛ احتمال آبسه کردن دندان عقل شما بسیار زیاد است و باید هر چه سریعتر برای کشیدن یا جراحی دندان عقل به دندانپزشک مراجعه کنید.

آبسه دندان عصب‌ کشی شده (Nervous tooth abscess)

آبسه دندان عصب کشی شده هم در اثر نفوذ مواد باقی مانده از عصب به نوک ریشه دندان یا داخل بافت دندان ایجاد می شود. همچنین این ضایعه می تواند در اثر وجود عفونت یا ضایعه در استخوان و لثه اطراف دندان عصب کشی شده ایجاد شود. در این صورت بهتر است هر چه سریعتر به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

دلیل آبسه دندان چیست؟

بافت دندان از بیرون بسیار محکم و سفت است اما داخلی ترین قسمت دندان که پالپ دندان نام دارد متشکل از اعصاب، رگ های خونی و بافت همبند می باشد که برخی مواقع به دلایل مختلف می تواند عفونی شود. به طور کلی دلایل آبسه کردن دندان شامل موارد زیر است:

• عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
• پوسیدگی دندان
• ابتلا به برخی بیماری ها مثل سرطان، دیابت و …
• مصرف برخی داروهای خاص
• داشتن رژیم غذایی سرشار از قند
• ابتلا به بیماری لثه
• ترک خوردگی دندان یا هر نوعی آسیب دندانی

شایان ذکر است که در صورت عدم درمان عفونت، به پالپ دندان آسیب جدی می رساند و منجر به ایجاد آبسه می شود. 

نشانه های آبسه دندان چیست؟

از جمله نشانه های پیله دندان عبارتند از:

• در برخی موارد ممکن است ناحیه اطراف دندانی که دچار آبسه شده است درد شدید و ضربان داری را حس کنید. که در برخی مواقع این درد به فک یا سایر بخش های صورت هم انتقال پیدا می کند.
• تورم
• قرمزی لثه
• مزه یا بوی بد دهان
• تب
• تورم غدد لنفاری
• مشکل در تلکم و بلع
• حساسیت دندان به مواد غذایی و نوشیدنی های سرد یا گرم
• التهاب لثه
• احساس درد در هنگام گاز گرفتن یا جویدن غذا
• در برخی مواقع آبسه باعث ایجاد برآمدگی هایی شبیه جوش روی لثه می شود که اگر آن را فشار دهید مایعی چرکین از درون آن به بیرون تراوش پیدا می کند که این قطعا نشانه آبسه ی دندانی است. 

روش های پیشگیری از پیله دندانی

• حداقل سالانه یکبار برای معاینه و چکاپ دندان هایتان به یک دندانپزشک مراجعه کنید.
• دندان های خود را روزانه ۲ بار با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید و روزانه حداقل یکبار از نخ دندان استفاده کنید.
• مسواک خود را هر ۴ ماه یکبار عوض کنید.
• در صورتی که دندان لق، پوسیده یا ترک خورده ای دارید هر چه سریعتر به یک دندانپزشک مراجعه کنید.
• مصرف غذا و نوشیدنی های قندی و شیرین را تا حد ممکن محدود کنید. 

روش های درمان آبسه دندان

هدف از درمان آبسه دندان در واقع رهایی از عفونت و درد دندانی است. برای انجام این کار متخصص درمان ریشه ممکن است یک یا ترکیبی از روش های درمانی زیر را تجویز کند:

تجویز آنتی بیوتیک برای آبسه دندان

در صورتی که عفونت از دندان به فک یا سایر مناطق بدن گسترش یابد ممکن است دندانپزشک آنتی بیوتیک را برای آبسه دندان تجویز کند. 

کشیدن دندان

در صورتی که وضعیت دندان شما بسیار وخیم باشد و با سایر روش های ترمیمی و درمانی قابل احیا نباشد دندانپزشک ناچار به کشیدن دندان می شود.

عصب‌ کشی دندان

برای عصب کشی دندان، دندانپزشک به کمک مته مخصوص دندانپزشکی حفره ای در دندان آسیب دیده ایجاد می کند و سپس با ابزارهای خاصی آبسه را تخلیه می کند و پالپ عفونی و کانال های ریشه ای دندان را پاکسازی می کند و سپس ناحیه پالپ و حفره دندانی را با ماده خاصی پر می کند. در نهایت با روکش دندان، دندان آسیب دیده را از نظر ظاهری ترمیم می کند. 

درمان فوری آبسه دندان با جراحی

در مواقعی ممکن است متخصص برای درمان فوری آبسه دندان انجام جراحی را اتخاذ کند. 

روش های درمان خانگی آبسه دندان

• غرغره کردن آب نمک با آب ولرم ۳ بار در روز
• غرغره کردن مخلوط جوش شیرین و آب ولرم ۲ بار در روز
• ترکیب روغن پونه کوهی با روغن نارگیل و زدن آن با پنبه روی ناحیه
• یک حبه سیر را له کنید و روی اطراف دندانی که آبسه کرده است بمالید. 
• کمپرس یخ را چند بار در روز روی آن سمت از صورتتان که دندان آسیب دیده قرار دهید. 

داروی آبسه دندان چیست؟

آنتی بیوتیک هایی مثل آموکسی سیلین، پنی سیلین و مترونیدازول اصولا اولین انتخاب برای از بین بردن عفونت دندانی و به عنوان داروی آبسه دندانی هستند. در صورتی که عفونت دندانی شما شدید باشد ممکن است دندانپزشکی ترکیبی از چند دارو را تجویز کند. 

خطرات آبسه دندان چیست؟

در صورتی که این عارضه به موقع درمان نشود، ممکن است منجر به بروز عوارض جدی شود که از جمله رایج ترین خطرات آبسه دندان عبارتند از:

• از دست‌ دادن دندان
• سپسیس (نوعی عفونت تهدید کننده!)
• سلولیت (عفونت پوست و بافت‌ های زیرپوستی)
• آنژین لودویگ (در صورتی که سلولیت به بافت های زیر زبان، زیر چانه و فک پایین سرایت کند)
• استئومیلیت (عفونت استخوان زیرین)
• عفونت سینوسی
• آبسه مغزی و یا مرگ بافت اطراف آبسه